سنجش میزان آسیب پذیری نواحی مختلف شهر گرگان در مقابله با زلزله

در طول تاریخ تکوین تمدن های بشری، انسان، همواره با انواع بلایای طبیعی دست به گریبان بوده است و در بسیاری مواقع، خسارت های جبران ناپذیری ناشی از این بلایا بر جوامع بشری وارد شده است. مدیریت این بلایا به مجموعه اقداماتی اطلاق می شودکه قبل، حین و بعد از وقوع سانحه جهت کاهش هر چه بیشتر خسارات و عوارض آن صورت می گیرد. این اقدامات با توجه به نوع بلای طبیعی و محیطی که این گونه بلایا در آن رخ می دهد، متفاوت است. یکی از بلایای طبیعی که در صورت وقوع به نواحی شهر آسیب جدی وارد می سازد زلزله است. این مسئله خود، ضرورت برنامه ریزی ها در راستای کاهش آثار بحران را بیش از پیش روشن می سازد. در مناطق شهری، اثرات زیانبار معمول در اثر وقوع سوانح طبیعی، شامل تلفیقی از ویرانی های کالبدی و اختلال عملکرد عناصر شهری است. علاوه بر آسیب های مستقیم ناشی از ویرانی تاسیسات و ابنیه، خسارت ناشی از حوادث تبعی را نیز باید مد نظر داشت. حوادث انسانی یکی دیگر از ابعاد بحران است و این تلفات به خصوص در مناطق پر جمعیت و دارای بافت فشرده بیشتر می گردد. در کنار بسیاری از علوم و دانش های مطرح در راستای کاهش آسیب ها و تلفات ناشی از زلزله، دانش شهرسازی را در این زمینه می توان بسیار موثر دانست. کاهش آسیب پذیری شهرها در برابر خطرات ناشی از زلزله، زمانی محقق خواهند شد که به عنوان یک هدف در تمامی سطوح برنامه ریزی، از جمله کارآمدترین سطح برنامه ریزی (شهرسازی) مطرح شود. به همین منظور باید معیارهایی جهت سنجش میزان آسیب پذیری شهر گرگان در برابر زلزله تدوین شوند. در واقع در این پژوهش، کوشش شده است تا با تعریف معیارها و شاخص های محیطی، جمعیتی-اجتماعی، اقتصادی و کالبدی، میزان آسیب پذیری نواحی شهر گرگان با استفاده از روش های تصمیم گیری چند شاخصه مورد ارزیابی قرار گیرد. در انتها آسیب-پذیرترین ناحیه ی شهر گرگان شناخته شد. با استفاده از نمودار عنکبوتی، محلات شهر گرگان مورد سنجش قرار گرفتند و از بین آن ها 11 محله بالاترین آسیب پذیری را داشتند . این مسئله لزوم توجه به ایمن سازی و مقاوم سازی بافت های شهری را بیش از پیش مشخص می سازد. از این رو مشکلات نواحی و محلات شهر گرگان مورد بررسی قرار رفت و رهنمودهایی برای بهبود وضع موجود ارائه شد.